Tijdens het lezen van de lokale krant, valt mijn oog op een mededeling van de gemeente Súdwest Fryslân waarin met grote letters wordt vermeld “we zijn weer aan het hekkelen”. Het enthousiasme waarmee de gemeente het hekkel-feest aankondigt, werkt aanstekelijk. Wat een prachtig woord, hekkelen. Het haakt zich vast in mijn brein en nodigt uit om op etymologisch onderzoek uit te gaan. Dat lijkt onschuldig, even de etyomologiebank openklikken, maar dat is het niet. Voor ik het weet, heb ik tien tabbladen openstaan op mijn laptop met een interessante scriptie over feltscapen, een artikel over de zona incerta, een Twents verhaal over de vlaskam en de prangende vraag “heb ik een schouwsloot”. Vervolgens nestelen zich nog meer fascinerende woorden in mijn hersenen die staan te trappelen om nader bekeken te worden: ontgroezen, slatter, reppel, krabbenscheer. Wat de hekkel, ik moet keuzes maken, terug naar de kern, of liever de bagger.
Een ding in de sloot
Tijdens het hekkelen worden sloten en vijvers schoongemaakt zodat het water goed wordt aangevoerd en afgevoerd ter voorkoming van droogstand of overstroming. Vroeger gebeurde dat handmatig. Tegenwoordig worden loonbedrijven ingezet die met maaikorven of klepelmaaiers aan een lange arm de slootkanten machinaal schoonmaken. De gemeente geeft nog een vriendelijke waarschuwing: let op als je een pomp in je sloot of vijver hebt staan, of een ander ding, dan dien je die tijdig te verwijderen, want de kans is groot dat de aannemer dat voorwerp over het hoofd ziet. Een ander ding? Wat voor ander ding zou er in de sloot kunnen liggen dat de aannemer niet ziet? Het ding zal geen boot zijn. Of een visnet. Of een fontein. De gemeente geeft geen voorbeeld wat dat ding wel zou kunnen zijn en mijn fantasie laat me deze keer in de steek. Het ding zal voor mij een mysterie blijven.
Ecologisch slootschonen
Het nadeel van het hekkelen van de sloten is dat als je grof te werk gaat, dit ten koste gaat van de natuur. Met een dichte bak worden vissen, kikkers, kruipers en planten met een nietsontziende greep weggerukt. Vervolgens wordt alles aan de zijkant van de sloot neergekwakt. Een andere methode is klepelen. Een klepelmaaier grijpt alle vegetatie, en alles wat ertussen leeft, en hakselt het fijn.
Om de flora en fauna een kans te geven is onderzoek gedaan naar ecologisch slootschonen. Daarbij wordt niet 100% van de sloot schoongemaakt, maar blijft 20-50% van de vegetatie staan. Er wordt alternerend gebaggerd. Dat betekent dat in het ene gedeelte op 10 cm van de bodem wordt gebaggerd en het andere gedeelte tot op 50cm. Bemesting, periode van hekkelen, maaien, plek van baggermateriaal en hekelspecie, over alles is nagedacht. Dit levert een betere biodiversiteit op. Iets waar het waterschap, agrarische collectieven en steeds meer boeren naar streven.
Helikopter boven mijn voortuin
De waterschappen houden vanaf 1 november de najaarsschouw. Dat doen ze om te controleren of er voldoende gehekkeld is zodat de neerslag van de herfst en winter zijn weg kan vinden. Niet geheel onbelangrijk in ons waterlandje ook al is de neerslag tot nu toe zeer beperkt geweest getuige de lage waterstand in mijn minuscule vijvertje. Mijn vijver is zo klein dat mijn overbuurvrouw niet wist dat ik er één had. “Goh, heb jij een vijver, waar dan? Oh daar!”, terwijl ze vertwijfeld langs het onkruid en planten gluurde om een glimp van het water op te vangen. Ik kan haar horen denken, wat de hekkel? Toegegeven, het is eerder een bescheiden teil met een verdwaalde waterlelie erin. Dat past bij de afmetingen van mijn evenzo bescheiden tuin. De waterschappen zullen niet met hun helikopters boven mijn voortuin hangen om te bekijken of ik de waterplanten voldoende verwijderd heb.